شرق‌شناس و اسلام‌شناس آلمانی: ادبیات شرق تحت‌تأثیر اسلام است
تاریخ انتشار: ۱۲ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۶۶۷۱۹۹
اشتفان وایدنر که در حال نگارش کتابی با عنوان ادبیات شرق است، یکشنبه در چهارمین روز از هفته فرهنگی آلمان در شیراز، در جمع دانشجویان موسسه آموزش عالی حافظ
بخشی از این کتاب را که در آن عبارت "ادبیات شرقی" را به صورتی کلی تعریف می‌کند، قرائت کرد و گفت که این کتاب را به زودی انتشارات کُنوِرزو آلمان منتشر خواهد کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وایدنر پیش از آغاز سخنرانی درحالی که تلاش می‌کرد ارادت خود را به گوته ادیب وسیاستمدار آلمانی و حافظ نشان دهد، از این دو شاعر و متفکر، با عنوان "دوستان من" یاد کرد و به زبان فارسی به دانشجویان خوشامد گفت.
این اسلام‌شناس آلمانی تعریفی از "شرق" را که از زمان انتشار کتاب شرق‌شناسی اثر ادوارد سعید در سال ۱۹۷۸، ارائه شد، موجد تصویر نمایشی غرب و با هدف تسلط، حکمرانی و گاه حتی خوار و تحقیرکردن کشورها و مردم آنها دانست.
تصویر قرن بیستم غرب از شرق مخدوش است
به عقیده وایدنر مفهوم شرق توسط استعمارگران مورد سوءاستفاده قرار گرفت که باعث شده است تا امروز به‌صورت کلیشه‌ای تفکری نژادپرستانه درباره شرقی‌ها منتقل شود.
او ادامه داد: پس پرده صحبت‌های جذاب و فریبنده از شرق، چیزی بیش از کلیشه نفرت‌انگیز غرب نهفته است و آن تصویری آرمانی است که قادر به گشودن چشم‌اندازهایی است که نمی‌توان آنها را با درک امروز و نیز اندیشه انتقادی و پسااستعماری درک کرد و این موضوع بیش از هر چیز با نگاه به ادبیات شرق صدق می‌کند.
این پژوهشگر و اسلام‌شناس، ادبیات شرق را منطقه تحت نفوذ سومین مذهب اصلی و بزرگ یکتاپرستی، یعنی اسلام معرفی کرد و گفت: این ادبیات به سه زبان برجسته اسلام یعنی عربی، فارسی و ترکی نوشته شده است و از قرن بیستم میلادی نویسندگانی از ملت‌های شرقی، آثاری به زبان‌های غربی نوشتند و آن را غنی کردند.
او بیان کرد: اندیشه‌های ادبی در دوران قدیم، تأثیرات هلنیسم، مسیحیت، یهودیت و همچنین مذاهب ایرانی مانند زرتشتی و گنوسی بوده است و در دوران جدیدتر هم از لبیرال‌ها، سوسیالیست‌ها و همچنین ناسیونالیست‌ها نقش می‌پذیرد.
وایدنر با بیان اینکه در اصل، ریشه این تأثیرات جدید در سنت‌های اروپایی است، ابراز کرد: با این حال، این اندیشه‌ها بیشتر اوقات به‌گونه‌ای دگرگون شده‌اند که نقاط اتصالی با سنت‌های قدیمی‌تر و حتی خود اسلام پدید آورده‌اند.
این شرق‌شناس با تاکید بر عنصر ملی‌گرایی، در ادبیات شرق، گفت:این دیدگاه سبب شده آرمان‌شهری به عنوان نقطه مقابل روشنگری مدرن اروپایی-غربی شکل گیرد.
فارسی، زبان تحصیل‌کردگان قرن نوزدهم بود
او با اشاره به اینکه تا اواسط قرن نوزدهم زبان فارسی زبان دوم اکثر افراد تحصیلکرده و طرفداران فرهنگ بوده است، گفت: نقطه قوت این زبان تعریفی عارفانه، منزه و مارواءطبیعی از انسان یا به تعبیری انسان‌گرایی بوده است که البته از افکار اسلامی تغذیه می‌کرده است؛ هرچند نمی‌توان آن را با اسلامی مقایسه کرد که امروز در جهان سیاست و نیز در رسانه‌ها نمایش داده می‌شود.
وایدنر بیان کرد که تصویر قدیمی از شرق، با ادیان اسلام، مسیحیت محلی و یهودیت آمیخته شده است.
او با بیان اینکه از اواخر قرن نوزدهم تلاش‌هایی توسط روشنفکران در حوزه فرهنگی صورت گرفت که دشمنی آنها را آشکارا علیه روشنگری نشان می‌دهد، افزود: این کوشش‌ها تا امروز هم موفق نبوده است.
به عقیده این اسلام‌شناس ادیبان شرقی آنچنان خود را در قالب‌های خیال‌انگیز رها کردند که با وجود اینکه فرهنگ و ادبیات توانایی بسیاری در ارائه آرمان‌شهر دارد، تصویر از شرق در ادبیات آن، نخ‌نما شد و مهاجران یا نویسندگانی که در کشورهای مستعمره زندگی می‌کردند، این تصویر تکراری را در زبان‌های اروپایی نیز ارائه کردند.
او در ادامه عنوان کرد که رد پای تاثیر پسااستعمارگرایی در آثار نویسندگان عرب ساکن غرب به‌خوبی مشخص است.
این شرق‌شناس در توضیح این مطلب بیان داشت: پسااستعمارگرایی از دیدگاه ادبی به معنای چالش با یک قدرت استعمارگر یا الگوهای بازمانده از آن نیست، بلکه بیشتر به این معناست که وضعیت سابق استعمارگری بدون عقده حقارت برای اهداف و موفقیت شخصی استفاده شود.
گوته با درک از فرهنگ شرق، دیوان غربی- شرقی را نوشت
او سپس این پرسش را مطرح کرد که با این تفاسیر آیا افرادی که زبان مادریشان آلمانی است، می‌توانند با درکی اندک از مفهوم ادبیات جهانی، به زبان‌های شرقی، اثری ادبی بنویسند.
این پژوهشگر ادبی "دیوان غربی – شرقی" گوته را نمونه‌ای از چنین تلاشی دانست و در این میان از دیگر نویسنده‌های غربی همچون ویکتور هوگو که در ۱۸۲۹ برگزیده اشعارش را با عنوان "شرقی‌ها" منتشر کرد و الکساندر پوشکین که در ۱۸۲۴ "تأسی از قرآن" خود را به چاپ رساند، یاد کرد.
او به شعار گوته در آغاز دیوان غربی – شرقی اشاره کرد که می‌گوید «پس به دیار پاک مشرق بگریز / تا در شمیم هوای پدرشاهی / به لطف عشق و باد و غزل / چشمه خضر جوانت کند» و در ادامه افزود: پس از واقعه ۱۱ سپتامبر یا انقلاب‌های عربی و پیامدهای مصیبت‌بار آنها، اگر امروز بخواهیم شعار گوته را به عنوان دستورالعملی در نظر بگیریم، باید ارتباط تنگاتنگ بین جهان‌بینی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و موضع ادبیات را ارزیابی کنیم.
به عقیده وایدنر از زمان آغاز مدرنیته در قرن بیستم میلادی، هنر برای هنر در ادبیات دنیای اسلام، روی نداده است و همواره با مقاصد مختلف سیاسی، اجتماعی و... آمیخته است، هرچند که تلاش کرده خود را از این گرداب‌ها رها کند.
هفته فرهنگی آلمان در شیراز به مناسبت دویستمین سالگرد نگارش دیوان غربی – شرقی گوته، شاعر شهیر آلمانی برگزار شده است و تا ۱۳ آبان ادامه دارد.
دیوان غربی– شرقی یا دیوان باختری–خاوری اثری از یوهان ولفگانگ فون گوته، شاعر، فیلسوف و دانشمند آلمانی است که در سال ۱۸۱۹ منتشر شد. این کتاب به نظم سروده شده است و نویسنده بیشتر در آن از نمادها و عناصر ادبیات شرقی و ایرانی الهام گرفته است.
یوهان ولفگانگ فون گوته زادهٔ ۲۸ اوت ۱۷۴۹ در فرانکفورت – درگذشتهٔ ۲۲ مارس ۱۸۳۲ در وایمار؛ شاعر، ادیب، نویسنده، نقاش، محقق، انسان‌شناس، فیلسوف و سیاست‌مدار آلمانی بود که به حافظ شیرازی و فرهنگ شرقی علاقه‌ای وافر داشت.
خواجه شمس‌ُالدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی (زادهٔ ۷۲۷ هجری قمری – درگذشتهٔ ۷۹۲ هجری قمری در شیراز) است.
منبع: ایرنا
کلیدواژه: شرق شناسی فرهنگی شیراز حافظ آلمان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۶۶۷۱۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بررسی و مطالعه تقسیم استانهای غربی و شرقی تهران
استاندار تهران با اشاره به نام شهرستانهای غربی و جنوب شرقی استان تهران، جزئیات و ملاک‌های مورد مطالعه برای تقسیم استانهای غربی و شرقی تهران را تشریح کرد.
به گزارش ایسنا، علیرضا فخاری، در تشریح موضوع تشکیل دو استان غربی و شرقی تهران گفت: دو منطقه در این طرح وجود دارد که در غرب شهریار، ملارد، بهارستان و پرند شهرهای این بخش و در حوزه جنوب شرقی نیز ورامین، پاکدشت، پیشوا و قرچک جزو محدوده‌هایی است که این ۴ شهرستان مشمول طرح جداسازی می‌شوند.
تطبیق طرح تقسیم استانهای غربی و شرقی تهران با شرایط امروز جمعیتیوی افزود: مطالعات این طرح مدت زیادی است آغاز شده و باید با شرایط امروز جمعیتی طرح را منطبق کنیم. براساس سرشماری هوایی که از گذشته داریم در غرب استان تهران نزدیک به ۳ میلیون نفر جمعیت داریم و در جنوب شرقی استان هم یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت داریم، لذا به لحاظ گسترش جمعیت باید ملاحظاتی را در نظر بگیریم.
تقسیم و تفکیک زیرساخت‌ها اهمیت بسیار زیادی دارداستاندار تهران ادامه داد: ملاحظات سرزمینی، جمعیتی و جغرافیایی هر دو منطقه و چگونگی تأمین زیرساخت‌ها بسیار مهم است. بی‌تردید تقسیم و تفکیک زیرساخت‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد و قطعا باید مطالعات میزان خدماتی که مردم باید در هر دو استان بگیرند، کامل شود. باید مباحث اقلیمی و جمعیتی هم به لحاظ ترکیب دارای منطق باشد.
فخاری تأکید کرد: ترکیب‌بندی جمعیتی در بخش غربی استان تقریبا باعدم تجانس همراه است و در بخش جنوب شرقی دارای تجانس است و به لحاظ گویش و سایر مولفه‌هایی که تاثیرگذار است همانند مولفه‌های اجتماعی، ممکن است در نقاطی ناهمگونی و در جاهایی همگونی داشته باشیم.
وی با بیان اینکه باید همه مولفه‌ها در مطالعات به خوبی دیده شود، اظهار کرد: نکته مهم این موضوع است که باید تصمیمات موجب آسایش و آرامش مردم باشد و تقسیمات باید به گونه‌ای باشد که در نتیجه مردم در رفاه نسبی با ایجاد تعادل در تأمین نیازمندی‌ها و رفع مطالبات قرار بگیرند.
استاندار تهران افزود: بنابراین تقسیم مدیریتی که هدف اجرای این طرح است و از این طریق نظام مدیریت را مقداری کوچک‌تر می‌کند، باید قابلیت دسترسی داشته باشد، همچنین باید به لحاظ ماهیتی و یک امر الزامی محقق شود و اگر این موارد محقق شد در امر تقسیمات موفق هستیم.
هوادار خاطی سپاهان ۱۰ سال محروم شد