بررسی مسئله ترجمه‌پذیری غزلیات حافظ در شیراز
تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۴۹۷۲۱۲
گروه فرهنگی ـ سیصد و سی‌امین نشست حافظانه با موضوع «حافظ و مسئله ترجمه‌پذیری غزلیات»، با تکیه بر ترجمه‌های آلمانی در شیراز برگزار شد.
به گزارش ایكنا از فارس، سیصد و سی‌امین نشست حافظانه مرکز حافظ‌شناسی و کرسی‌پژوهشی حافظ، با موضوع «حافظ و مسئله ترجمه‌پذیری غزلیات»، با تکیه بر ترجمه‌های آلمانی از دیوان حافظ امروز، 23 دی‌ماه در سالن غزل مجموعه تالار حافظ شیراز برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این مراسم که با همکاری اداره‌‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و مرکز پژوهش‌‌های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز برگزار شد، جمعی از دانشگاهیان و اهالی فرهنگ و ادب استان فارس حضور داشتند. در این نشست، نخست نماهنگی از برنامه ویژه نور و صدا که در کنار بنای یادبود حافظ و گوته در وایمر آلمان به‌مناسبت دویست‌وشصت‌وهفتمین سالگرد تولد گوته، در سال ٢٠١٦ برگزار شد، نمایش داده شد.
سپس فریده پورگیو، مدیر روابط بین‌‌الملل مرکز حافظ‌شناسی و استاد بازنشسته ادبیات انگلیسی دانشگاه شیراز به ترجمه اشعار حافظ در پیچ وخم زمان پرداخت و تعدادی از ترجمه‌های انگلیسی حافظ را معرفی و نقد کرد.
وی در جمع‌بندی کلام خود، گفت: بررسی مقایسه‌ای ترجمه‌های انگلیسی چند مترجم در قرون گذشته و نیز در قرن بیستم نشان می‌دهد، مترجمان قدیمی با زبان و ادبیات فارسی آشنا بوده و بسیاری از آنان، در ترجمه‌ی اشعار حافظ سعی در حفظ فرم و محتوا (از نظر قافیه و انتخاب واژگان مناسب در زبان مقصد) داشته‌اند. اما مترجمان قرن بیستم که اکثرا خود نیز شاعر هستند، ولی با زبان فارسی به‌ندرت آشنایی دارند، بر اساس ترجمه‌های قبلی یا با کمک افراد آشنا به زبان فارسی، ترجمه‌هایی نوشته‌اند که بیشتر برداشتی شخصی از شعر حافظ به شمار می‌رود.
پورگیو با بیان اینکه نمی‌توان اینگونه برداشت‌ها را نادیده گرفت، گفت: در دنیای نقد کنونی و با استفاده از نظریه پذیرش ادبی (Reception Theory) نیاز هست که به بررسی برداشت‌های گوناگون در جوامع و دوره‌های مختلف از اشعار حافظ بپردازیم.
مدیر روابط بین‌‌الملل مرکز حافظ‌شناسی در خاتمه، پیشنهاد داد که این مقوله را مورد توجه قرار داده و در آینده‌ای نزدیک بدان پرداخته شود.
در ادامه این نشست، حسن نکوروح، استاد بازنشستهی ادبیات آلمانی دانشگاه شیراز به تاثیرپذیری گوته از حافظ و سعدی و ترجمه برخی اشعار این دو شاعر ایرانی در دیوان شرقی-غربی گوته پرداخت.
وی با بیان این مقدمه که در ترجمه، به‌ویژه ترجمه شعر، همیشه با دوگانگی یا بیگانگی سروکار داریم، گفت: هرچه وابستگی به سنت‌های ملی بیشتر باشد، دوگانگی یا بیگانگی یادشده بیشتر نمایان میشود. چنانکه درباره شعر حافظ، به بیش‌ترین وجه، ظهور می‌کند.
به‌گفته نکوروح، گوته از گلستان و بوستان سعدی ترجمه‌هایی انجام داده است، اما آوردههای شاعر آلمانی از گلستان و بوستان، اغلب تنها با اندکی تغییر نقل شده، در حالی که در مورد غزل‌های حافظ برعکس، تغییرات به‌حدی است که یافتن منبع الهام شاعر، غالباً دشوار و گاه حتی ناممکن میكند.
وی ضمن بیان مشابهت‌هایی در دیوان شرقی-غربی گوته با دیوان حافظ و گلستان و بوستان سعدی، گفت: گوته به‌طور ویژه از دو نظر، به همتای ایرانیاش وامدار میماند، یکی قالب سونت که آن را برابر غزل دانسته‌اند و دیگر، طنزی که پشت لحن جدی شعر پنهان شده است.
نكوروح افزود: درباره‌ی طنز غربی که شاعر آلمانی هم به آن نظر داشته، بیش از هر چیز دو پهلو بودنش را به‌عنوان مشخصه بارز آن بیان کردهاند، سخنی که درباره طنز رندانه حافظ هم در موارد بسیاری صادق است. منتها وجوه دیگری هم به آن اضافه میشود که کار توضیح و توصیف را بسیار پیچیده می‌کند.
استاد ادبیات آلمانی با اشاره به اوضاع سیاسی اجتماعی عصر حافظ و سعدی، گفت: طنز گوته، طنزی آشکار از نوع Ironie است که نه فقط در اشعار گوته، بلکه نزد شاعران و نویسندگان دیگر غربی نیز همزمان با طنز دیگری همراه است و در زبان‌های اروپایی Humor نامیده میشود.
وی ادامه داد: این نوع اخیر طنز که نمونه بارز آن را در گلستان سعدی بسیار میبینیم، طنزی است شادمانه (که همین هم نه فقط شادمانگی شعر و نثر گلستان را موجب شده، بلکه روشنی و شفافیت کلام او) که از اوضاع و احوال اجتماعی دوران زندگیاش که با دوران سلطنت اتابکان فارس مصادف بوده، سرچشمه میگیرد.
نكوروح اضافه كرد: در مقابل، طنز حافظ که خود به رندی از آن تعبیر می‌کند، طنزی است پنهان و پیچیده که نه فقط گوته با آن مشکل داشته، بلکه خواننده فارسی نیز از دیرباز از دریافتش ناتوان بوده و اغلب به آن به گونه کلامی مقدس نگریستهاند، که در مکتبخانهها نیز به همین عنوان در کنار کتاب مقدس آسمانی بدون دریافتی میخواندهاند و نیز وسیلهای بوده برای تفأل، که آنگاه نیز اغلب تنها به درک کلماتی دل خوش میکرده که به گمان خود، پیام مدنظرشان را در آن می‌یافتند.
وی با اشاره به بخش‌هایی از کتاب نظریه رنگ‌های گوته که اثری است علمی-عرفانی و گوته در آن از خلقت عالم به انسان میرسد، در مقایسه با شعر حافظ گفت: باید گفت که گوته با دید نوتر خود که از جهان مدرن (مدرن نسبت به دنیای حافظ) برگرفته با شیوهای مناسب آن شعر را پیش برده تا بر دنیای سنتی عصر حافظ چیره شود. دنیایی که شعر همتای محبوبش به کمک شیوه بی‌مانندش با ابیات گسسته و مستقل از هم، ممنوعیت عشق را در آن عالم ایستا در ساختار خود به نمایش گذاشته است. از این‌رو میتوان شعر گوته را از دیدگاه معرفتشناسی گامی به جلو دانست.
بنا بر این گزارش، این نشست از سلسله نشست‌های مرکز حافظ‌شناسی است که در سال جاری با محوریت موضوعی «حافظ و ترجمه» برگزار شده است و به‌دلیل تمرکز بر ترجمه‌های آلمانی تازگی داشت.
پیش‌تر این مرکز، نشست‌هایی با عنوان «بازشناسی ترجمه پل اسمیت استرالیایی از دیوان حافظ» با سخنرانی زهرا طاهری و «مقایسه موسیقایی شعر حافظ و ترجمه‌های انگلیسی آن» با سخنرانی پورگیو و پیام درخشان‌فرد در نیمه‌ی اول سال ۹۸ برگزار کرده است. انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: خبرگزاري قرآن ايكنا استان فارس فرهنگي غزليات حافظ ترجمه پذيري
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۴۹۷۲۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نشست پیگیری اجرای مهمترین طرح‌های ریلی کشور برگزار شد
به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی صبح امروز پنجشنبه در ادامه برگزاری جلسات پیگیری موضوعات ویژه، در نشستی با حضور معاون اول رئیس جمهور، رئیس دفتر رئیس جمهور، وزرای راه و شهرسازی، نفت، امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس سازمان برنامه و بودجه و تعدادی دیگر از معاونین ایشان و مدیران دستگاه‌های اجرایی به بررسی راهکارهای تسریع در اجرا و تکمیل مهمترین طرح‌های ریلی کشور از جمله خط‌آهن سریع‌السیر تهران-مشهد و خط‌آهن رشت-آستارا پرداختند.
مشکلات موجود در مسیر اجرا و تکمیل این طرح‌ها، راهکارهای رفع موانع و بررسی منابع تأمین مالی از جمله مباحث مطرح در این جلسه بود.
کد خبر 6095159
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد